آزمایشگاه تخصصی چاودانه
دامنه فعالیت این ازمایشگاه آناليز شيميايي و فيزيكي و جستجوی ميكروبي در مواد اوليه و خوراک اماده دام و طيور و آبزيان مي باشد. شامل:
در آزمايشگاه مواد غذايي چاودانه از روشهای كلاسيك (فيزيكي و شيميايي) و روشهای دستگاهي جهت تجزيه مواد غذايي استفاده ميشود. در روشهای كلاسيك اغلب از وسايل ساده آزمايشگاهي و بكارگیری واكنشهای مختلف استفاده مي شود ولي در روشهای دستگاهي، تجهيزات مدرن آزمايشگاهي كاربرد دارند.
اندازه گیري رطوبت
آب قسمت عمده ای از تركيبات مواد غذايي و خوراک دام وطيور را تشكيل مي دهد. قسمتي از آب مواد غذايي به آساني توسط فشار يا حرارت خارج مي شود ولي قسمتي ديگر از آب محتوی كه به صورت الصاق يا تركيب در ماده غذايي موجود است به اشكالي خارج مي شود كه به آن آب پيوسته گويند. كارشناسان آزمايشگاه مواد غذايي چاودانه اندازه گيری رطوبت ماده غذايي را به دو علت زير توصيه مي نمايند :
1- تشخيص خلوص ماده غذايي، در مواردی كه به ماده غذايي آب اضافه شده و يا رطوبت آن بيش از حد مجاز است.
2- تعيين قابليت نگهداری ماده غذايي، چون رطوبت محيط را برای رشد ميكرواريانيسم ها مساعد مي كند.
تعیین خاكستر ماده غذایي
هرگاه ماده غذايي يا خوراک دام را بوسيله حرارت يا مواد شيميايي اكسيد كرده و بسوزانيم به طوريكه مواد آلي آن از بين رفته و تنها مواد معدني آن باقي بماند، اصطلاحاً به آن خاكستر ماده غذايي مي گويند. البته اين خاكستر نمايانگر املاح ماده غذايي به طور كامل نيست، چون برخي از املاح معدني ممكن است طي روند حرارت ديدن متصاعد شوند. خاكستر توليد شده اغلب شامل موادی مانند سديم، پتاسيم، منيزيم، منگنز، كلسيم، آهن، گوگرد، فسفر و كلر مي باشد.
اندازه گیري چربي
چربيهای موجود در ماده غذايي به دو صورت آزاد و باند به ساير تركيبات وجود دارند. برای استخراج چربي روشهای گوناگوني وجود دارد كه در اين روشها تمام مواد محلول در چربي مانند فسفوليپيدها، استرولها، اسيدهای چرب آزاد و كاروتنوئيد ها هم اندازه گيری ميشوند
اندازه گیري اسیدهاي چرب آزاد
فساد هيدروليتيك چربي های مواد غذايي تحت اثر آنزيم ليپاز و در حضور آب انجام مي گيرد و اسيدهای چرب اشباع و غير اشياع را شامل مي شود. آنزيم ليپاز مي تواند منشاء ميكروبي داشته و يا در خود ماده مورد نظر از قبل موجود باشد. در اين فساد اسيدهای چرب از تركيب گليسريدی جدا مي شود و به خصوص اسيدهای چرب 11 C و كوتاهتر از آن مي توانند باعث ايجاد طعم و بوی نامطبوع در فرآورده بشوند.
اندازه گیري پراكسید
اكسيداسيون يكي از روش های فساد مواد غذايي است و ماده حاصل در اين روش پراكسيد است كه توسط عدد پراكسيد سنجش ميشود و بيشتر در اسيدهای چرب غير اشباع رخ مي دهد. به دليل اهميتي كه اكسيد اسيون چربي ها در ايجاد بدطعمي در مواد غذايي دارد، سنجش اين فاكتور دارای اهميت است. پراكسيد يا هيدروپراكسيد محصول اوليه اكسيداسيون چربي ها باشد و هر چه چربي غير اشباع تر باشد، آماديي بيشتری برای اكسيد شدن دارد. مقدار هيدروپراكسيد توليد شده در ماده غذايي تا حد معيني قابل قبول بوده و بيش از آن بيانگر فساد ماده غذايي است.
شناسایي اسیدهاي چرب
اسيدهای چرب تنوع بسيار زيادی دارند و همين وضع سبب شده است تا چربيهای فراواني با خصوصيات كاملا متفاوت بوجود آيند. با تعيين نوع اسيدهای چرب يك تركيب غذايي مي توان به منبع اسيدهای چرب آن و همچنين تقلبات احتمالي صورت گرفته پي برد. يكي از روشهای دقيق و سريع شناسايي اسيدهای چرب روش GLC (Gas Liquid Chromatograph) است.
اندازه گیري سدیم و پتاسیم، كلسیم و فسفر
مقدار مواد معدني در مواد غذايي و خوراک دام را مي توان به روشهای گوناگون شيميايي و دستگاهي اندازه گیری نمود. نور سنجي شعله ای (Flame Photometry) روشي است مي توان تعداد محدودی از عناصر با اين روش اندازه گيری نمود , حداکثر شامل 4 عنصر سديم، پتاسيم، كلسيم و ليتيوم مي باشد .روش مهمتر ديگری بنام طيس سنجي جذب اتمي (Atomic Absorption Spectrophtometry) وجود دارد كه نسبتاً دقيق و ساده بوده و برای اندازه گيری مقادير ناچيز فلزات مختلف به اندازه كافي حساس مي باشد
اندازه گیري پروتئین
پروتئينهای پليمری از اسيدهای آمينه هستند كه به دليل ساختمان و تركيب شيميايي خاص خود نقش مهمي در ايجاد خصوصيات فيزيكي و بافتي مناسب و لازم در مواد غذايي ايفا مي كنند. اين تركيبات همچنين از نظر ايجاد طعم و عطر در غذا حائز اهميت مي باشند . روشهای گوناگوني برای سنجش پروتئين ماده غذايي وجود دارد كه با توجه به نوع نمونه ،سرعت عمل اندازه گيری و تعداد نمونه، مي توان هر يك را به كار برد. روش ماكروكلدال در مقايسه با ساير روشها ساده تر و دقيق تر بوده و به عنوان يك روش استاندارد مورد قبول است.